Artikelindex

Lingerie is tegenwoordig niet alleen functioneel, maar ook een waar fashion-item. Er is voor ieder wat wils: kantjes, alle mogelijke kleuren, vormen en printen. Het valt dan ook haast niet te bevatten dat dit voor onze voorouders niet mogelijk was. Zij droegen lingerie met name om het lichaam te beschermen en te corrigeren, waarbij het korset een grote rol speelde. Veel keus was er niet en voor velen was lingerie onbetaalbaar.
Hoe is dit zo gekomen? Welke ontwikkelingen hebben gezorgd voor deze ontwikkeling in de lingerie? Welke invloed had het nieuwe sociale denken aan het eind van de 19e eeuw/begin 20e eeuw op de lingerie? Waren er ook de invloeden van technologische- en medische ontwikkelingen? In dit dossier laten we zien hoe al deze ontwikkelingen met name het korset beïnvloedden.

/ door Elsemieke Deunk & Anjo Bots /

Van korset naar bh

slangengodin Kreta
Slangengodin van Kreta,
15e eeuw v Chr..

Het korset kent een lang en onstuimig verleden. Het allereerste verschijnsel dat ook maar iets vergelijkbaars had met het hedendaagse korset is gevonden in Kreta, Griekenland, 3000 jaar voor Christus. Minoïsche vrouwen uit die tijd waren niet bang om met hun lichaam te pronken. Met ontblote borsten en een gordel om de taille en de heupen lieten ze zien wat ze in huis hadden. Hieruit blijkt dus, dat de smalle taille tóen al een schoonheidsideaal was. De oude Grieken beseften toen vast niet dat ze later gezien zouden worden als trendzetters van misschien wel het langst bestaande schoonheidsideaal tot nu toe: de smalle taille.

Jane Seymour
1536: De Engelse koningin
Jane Seymour met geplette boezem.

Aan het eind van de Middeleeuwen, kreeg het korset meer vorm. In die tijd werd het korset populair onder de mannelijke bevolking. Onder de kleding werd het zogenaamde 'doublet' gedragen, gemaakt van ijzer. Het beschermde het lichaam tegen kou en verwondingen. Mannen uit de betere standen lieten met een fraai versierd en glimmend doublet hun hoge status zien. In de eeuw die daarop volgde namen vrouwen het dragen van een doublet over. In deze tijd was het ongepast om de vrouwelijke vormen te laten zien en daarom werden de borsten platgedrukt. Tegelijkertijd werd een smalle taille gecreëerd.

Tussen 1750 en 1800 verdween het corset tijdelijk naar de achtergrond, maar rond het jaar 1800 keerde het martelwerktuig terug en dit keer beter en opvallender dan de jaren daarvoor. Er werden hele nieuwe constructies bedacht, met allemaal het doel om de taille zo smal mogelijk te maken. Sommige dames gingen daar heel erg ver in. Zó ver zelfs, dat het lichaam onnatuurlijke vormen begon aan te nemen. En, geloof het of niet, maar sommige dames lieten de onderste twee ribben verwijderen, om zo de smalle taille te krijgen die ze zo graag wilden!

Caresse Crosby, een Amerikaanse dame, ontwierp in 1910 als één van de eerste een soort bh, de brassière. Ze stond op het punt om naar een feest te gaan en ze kon geen geschikt korset vinden voor onder haar dansjurk. Ze knipte een zakdoek doormidden, naaide deze aan elkaar en voorzag ze van schouderbandjes en wikkelde ze om haar borsten. Ze vroeg er patent op aan en vanaf dat moment werden bh's het belangrijkste element in de kledingkast van de dames. Jammer voor Caresse Crosby dat ze dit niet wist toen ze haar patent verkocht aan korsettenmakers The Warner Brothers.