Historica inhoudsopgave en archief

Op deze pagina vind je het digitale archief van Historica.

Alle jaargangen van Historica staan als PDF op deze website en zijn zo beschikbaar voor iedereen met een interesse in vrouwen- en gendergeschiedenis. Alleen de drie nieuwste jaargangen zijn nog niet als PDF beschikbaar. Deze kun je via ons bestelformulier als papieren versie bestellen.*

Je kunt via het zoekvak rechtsboven de inhoudsopgaven doorzoeken of hieronder de link naar een specifiek nummer volgen. De PDF van elk nummer staat steeds bovenaan de inhoudsopgave van een nummer.

De bestanden zijn beschikbaar voor eigen gebruik en mogen niet gereproduceerd of elders beschikbaar worden gemaakt zonder toestemming van de redactie.

* 1995 nummer 1 en 1996 nummer 3 volgen op een later tijdstip.

 

Recent verschenen (niet online beschikbaar):

In Historica nummer 3 2022

Het laatste nummer van de jaargang 2022 van Historica bevat verschillende bijdragen over seksualiteitsgeschiedenis. Ellen Joosten bestudeert de vrouw en haar seksualiteit in de verhalen van Duizend-en-één-nacht. Saartje Tack gaat in op de figuur van Eugenia Falleni (Harry Crawford) en de moeilijkheid om diens gender en seksualiteit te vatten. Leon Janssens onderzoekt hoe de anti-porno beweging in België het concept vaderschap mobiliseerde en Marissa Aarts kijkt naar het debat over de vergoeding van anticonceptie in Nederland in de jaren 1967-1972. Daarnaast is er een bijdrage van Laura Brinkhorst over het vredesactivisme van het International Committee of Women for Permanent Peace tijdens WOI.

Esther Captain over koloniale geschiedenissen en meer in het bijzonder het onderzoek 'Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950', waarvan ze projectleider was.  Het volledige gesprek van Esther Captain met hoofdredacteur Greetje Bijl vind je zoals steeds in de rubriek Genderview van deze site.

In Historica nummer 2 2022

Het tweede nummer van jaargang 2022 van Historica staat in het teken van LGBT+ geschiedenis. De redactie stelde het samen uit artikels die spontaan toekwamen, wat toont hoe bloeiend dit onderzoeksveld is. Samuel Vermote bestudeert de idealen inzake moederschap en gezinsvorming waarop lesbische vrouwen stuitten die vanaf de jaren 1980 hulp zochten bij Britse vruchtbaarheidsklinieken. Evoluerende normen staan ook centraal in het artikel van Marc van Velzen, over transgenderemancipatie in Nederland rond de eeuwwisseling: terwijl de focus eerst lag op een 'heldere' transitie naar man of vrouw, groeide in de jaren 2000 de erkenning dat lichamen en genderidentiteit niet binair in te delen zijn. Judith Schuyf verdiept zich in het leven en werk van Josine Reuling, die met Terug naar het eiland (1937) een roman schreef waarin vrouwenrelaties centraal stonden. Jari Goerlandt reconstrueert de rol radicale Vlaamse homogroepen in de strijd tegen het discriminerende artikel 372bis uit het Belgische strafrecht. Twee artikels én de Genderview reflecteren over erfgoedzorg. Tim Heusden zoomt in op de Amsterdamse Gay disko DOK om het belang van zichtbaar queer erfgoed en de rol van de erfgoedsector daarin te tonen. Noah Littel belicht de ideologische discussies die gepaard gingen met het ontwikkelen van specifieke catalogiseringssystemen om lgbtq-erfgoed te ontsluiten. In Genderview spreekt gasthoofdredacteur Jonas Roelans met Bart Hellinck (Fonds Suzan Daniel) en Lonneke van den Hoonaard (ILHIA) over de uitdagingen en mogelijkheden voor lgbtq-archieven in België en Nederland.

Genderview view staat, zoals steeds, integraal online.

In Historica nummer 1 2022

Het eerste nummer van Historica 2022 bevat drie artikelen over vrouwen in de literatuur. Thom Tolboom gaat in op de representatie van Geertruida Bosboom-Touissaints als auteur, Hannah Smets belicht de onderlinge sociabiliteit van schrijfsters en Marie Isaac onderzoekt het beeld van ‘de vrouw’ in de Vlaamse oorlogsliteratuur van de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast vinden jullie een artikel van Romy Beck over regentenvrouw Anna Elisabeth van den Bempden en van Hilde Neus over een actie van vrouwen van kleur tegen de Burgerwacht in Suriname, anno 1778. Voor genderview sprak Greetje Bijl met Anneke Ribberink, gastonderzoekster aan de Vrije Universiteit Amsterdam, dat gesprek staat integraal online.

Themanummer vrouwenbewegingen Historica nummer 3 2021

Het themanummer "Van moeder op dochter of moedermoord?" beoogt nieuwe perspectieven te presenteren op de geschiedenis van vrouwenbewegingen in Nederland en België (1840-2020). In haar inleiding schrijft Margit van der Steen: "Digitalisering, recente inzichten uit genderstudies en politieke geschiedenis evenals maatschappelijke discussies stellen ons in staat nu antwoorden te vinden op voorheen niet te onderzoeken kwesties, nieuwe vragen te stellen en andere invalshoeken te kiezen. Iets van de rijkdom van die mogelijkheden, die ons beeld van de geschiedenis van het feminisme verbreden, willen we hier laten zien. Zo hopen we andere historici te inspireren meer onderzoek te verrichten, nieuwe generaties aan te spreken en het debat te verdiepen."

In Historica nummer 2 2021

In het tweede Historica-nummer  van 2021 twee artikelen over de late oudheid - vroege middeleeuwen. Julie Van Pelt belicht vrouwelijke heiligen die als man door het leven gingen en Klazina Staat onderzoekt aan de hand van twee geschriften van vrouwen over het Heilige Land of het beeld van Latijn als 'mannentaal' wel klopt. Verder gaat Adriënne Baars-Schuyt in op het lot van Nederlandse Joodse vrouwen die vanuit Schevingen naar Ravensbrück werden gedeporteerd tijdens WOII, onderzoekt Stephanie van Dam de arbeidsrapporten van Sir Granville St John Orde over de Britse koloniën vanuit intersectioneel perspectief en analyseert Ophelia Van Wijmeersch de feministische horrorfilm The love witch (2016).

In de rubriek genderview krijgt Jonas Roelens (Radboud Universiteit  en redactielid van Historica) het woord. Zijn onderzoeksveld is sodomie in de Lage Landen in de vroegmoderne tijd. Zoals steeds staat het interview volledig online.

In Historica nummer 1 2021

Het eerste Historica-nummer van jaargang 2021 biedt een mooie variatie aan onderwerpen. Edwina Hagen verkent de invloed van vrouwen op de vroegste parlementaire meningsvorming, Frouke Desmet verdiept zich in de vrouwelijke leerlingen van 19de-eeuws kunstschilder Alfred Stevens, Annemiek Houwen analyseert de genderhoudingen in Nederlandse handboeken voor het vak geschiedenis en Maxim Rigaux & Carme Font halen vroegmoderne vrouwen voor het voetlicht die de epische poëzie bedreven in de Iberische wereld. Daarnaast vinden jullie er enkele recensies en een terugblik op de gendergeschiedenisdag van 2020, met ook de rede waarmee Margit van der Steen toen afscheid nam als VVG-voorzitster.

In de rubriek Genderview geeft Greetje Bijl het woord aan Karwan Fatah-Black (Universiteit Leiden), expert Surinaamse geschiedenis en lid van de Commissie Herijking Canon van Nederland. Het volledige interview staat online.

In Historica nummer 3 2020

Het derde Historica-nummer van 2020 staat helemaal in het teken van LGBT-geschiedenis en dat levert een mooie waaier aan artikelen op: over de Gentse Studentenwerkgroep Homofilie (Karen Vervaet) en het LGBT-activisme in de feministische boekhandel De Heksenketel / Savannah Bay (Marijke Huisman), over lesbish ouderschap in België in de jaren 1980 ( Tinne Claes) en de homoseksuele representatie in AIDS-preventiemateriaal in Nederland (Lex van Rens), over de homoseksuele stad in de 19de eeuw (Anke De Cock) en seksuele gerichtheid in de Nederlandse Grondwet (Joke Swiebel). Voor genderview sprak Jonas Roelens met Theo van der Meer (Meertensinstituut), die gespecialiseerd is in de geschiedenis van homoseksualiteit.

Zoals steeds staat deze genderview volledig online.

In Historica nummer 2, 2020

De tweede Historica van 2020 Historica bevat een mooie reeks artikelen die gendergeschiedenis in al zijn diversiteit belicht. Komen aan bod: vrouwen in het vleeshouwersambacht in Antwerpen in de 15de en 16de eeuw, mannelijkheid in de portretkunt van de 17de eeuw, de positie van Etta Palm d’Aelders ten tijde van de Franse revolutie, vrouwelijke militairen tijdens de Indonenische dekolinisatieoorlog, en de uitdagingen om de biografie van de Surinaamse Moesje Temmes te reconstrueren. Voor genderview sprak Eline Huyghens met Katrien De Graef (UGent), die gespecialiseerd is in de sociaaleconomische geschiedenis van de Oud-Babylonische periode. Zoals steeds staat deze genderview volledig online.

In Historica nummer 1, 2020

/ Politieke geschiedenis /

De vrouwen van 1923. Vrouwen gekozen in Nederlandse gemeenteraden, ná de invoering van het algemeen kiesrecht

Honderd jaar algemeen kiesrecht in Nederland was een mijlpaal, maar wat gebeurde er daarna? Dit artikel werpt, op basis van diepgaand bronnenonderzoek, licht op de effecten van het actief vrouwenkiesrecht op de samenstelling van de gemeenteraden. Voor het eerst krijgen we een beeld van de vrouwen die in 1923 zitting namen in de gemeenteraden in het hele land. Dat leidt tot een verrassende conclusie over de partij die het meest van het nieuwe stelsel profiteerde.
Margit van der Steen

In Historica nummer 3 2019

Het herfstnummer van Historica bevat een rijke waaier artikelen die gendergeschiedenis behandelen van de Oudheid tot de vroegmoderne tijd. Je leest over woede en de emotionele vrouw in de antieke filosofie (Tinneke Melkebeek), de invloed van burggravinnen in het Vlaanderen van de 11de tot de 13de eeuw (Hanne Van Regenmortel), gynaecologische geschriften uit de 16de eeuw (Lisa Carrette) en het vroegmoderne straatleven in Amsterdam (Bob Pierik). Voor genderview sprak Jonas Roelans met Henk de Smaele, hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen over zijn onderzoek naar (onder meer) de geschiedenis van mannelijkheid. Dat interview staat integraal online.

Historica nummer 2 2019 - themanummer vrouwenkiesrecht

Historica viert in 2019 de invoering van ‘100 Jaar Algemeen Kiesrecht’ met deze speciale uitgave over de strijd voor vrouwenkiesrecht. De vrouwenkiesrechtbeweging kreeg veel medestanders, maar ondervond ook veel tegenstand vanuit alle politieke schakeringen. In de geschiedschrijving is deze strijd verwaarloosd en zelfs voor het juiste herdenkingsjaar in 2019 moest worden gestreden!

  1. In Historica nummer 1 2019
  2. Open Access als PDF beschikbaar:
  3. In Historica nummer 3 2018
  4. In Historica nummer 2 2018
  5. In Historica nummer 1 2018
  6. In Historica nummer 2 2017
  7. In Historica nummer 3 2017
  8. In Historica nummer 1 2017
  9. In Historica nummer 3, 2016
  10. In Historica nummer 2, 2016
  11. In Historica nummer 1, 2016
  12. In Historica nummer 3, 2015
  13. In Historica nummer 2 2015
  14. In Historica nummer 1, 2015
  15. In Historica nummer 3, 2014
  16. In Historica nummer 2, 2014
  17. In Historica nummer 1, 2014
  18. In Historica nummer 3, 2013
  19. In Historica nummer 2, 2013
  20. In Historica nummer 1, 2013
  21. In Historica nummer 3, 2012
  22. In Historica nummer 2, 2012
  23. In Historica nummer 1, 2012
  24. In Historica nummer 3, 2011
  25. In Historica nummer 2, 2011
  26. In Historica nummer 1, 2011
  27. In Historica nummer 3, 2010
  28. In Historica nummer 2, 2010
  29. In Historica nummer 1, 2010
  30. In Historica nummer 3, 2009
  31. In Historica nummer 2, 2009
  32. In Historica nummer 1, 2009
  33. In Historica nummer 3, 2008
  34. In Historica nummer 2, 2008
  35. In Historica nummer 1, 2008
  36. In Historica nummer 3, 2007
  37. In Historica nummer 2, 2007
  38. In Historica nummer 1, 2007
  39. In Historica nummer 3, 2006
  40. In Historica nummer 2, 2006
  41. In Historica nummer 1, 2006
  42. In Historica nummer 3, 2005
  43. In Historica nummer 2, 2005
  44. In Historica nummer 1, 2005
  45. In Historica nummer 3, 2004
  46. In Historica nummer 2, 2004
  47. In Historica nummer 1, 2004
  48. In Historica nummer 3, 2003
  49. In Historica nummer 2, 2003
  50. In Historica nummer 1, 2003
  51. In Historica nummer 3, 2002
  52. In Historica nummer 2, 2002
  53. In Historica nummer 1, 2002
  54. In Historica nummer 3, 2001
  55. In Historica nummer 2, 2001
  56. In Historica nummer 1, 2001
  57. In Historica nummer 3, 2000
  58. In Historica nummer 2, 2000
  59. In Historica nummer 1, 2000
  60. In Historica nummer 3, 1999
  61. In Historica nummer 2, 1999
  62. In Historica nummer 1, 1999
  63. In Historica nummer 4, 1998
  64. In Historica nummer 2, 1998
  65. In Historica nummer 3, 1998
  66. In Historica nummer 1, 1998
  67. In Historica nummer 3, 1997
  68. In Historica nummer 2, 1997
  69. In Historica nummer 1, 1997
  70. In Historica nummer 2, 1996
  71. In Historica nummer 1, 1996
  72. In Historica nummer 3, 1995
  73. In Historica nummer 2, 1995

De redactie heeft moeite gedaan de rechthebbenden van afbeeldingen in Historica op te sporen. Rechthebbenden van afbeeldingen kunnen zich melden bij de redactie indien zij van mening zijn dat materiaal ten onrechte is gebruikt.