Het herfstnummer staat in het teken van burgerschap, met artikels over:

• De rechtspositie na WOII van Nederlandse vrouwen die door huwelijk de Duitse nationaliteit hadden gekregen
• Het grenzeloze reizen van journaliste en schrijfster Mary Pos
• Marronvrouwen in het grensgebied tussen Suriname en Frans-Guyana
• De positie van de Mapuche in de Chileense staat

Lees ook online de genderview met Halleh Ghorashi.

In dit nummer:

/ Tweede Wereldoorlog /

Vijand door haar huwelijk. Genderbepaalde rechtsongelijkheid in het na-oorlogse rechtsherstel

Nederlandse vrouwen die vóór de Tweede Wereldoorlog met een Duitser trouwden, verkregen automatisch de Duitse nationaliteit en verloren hun Nederlanderschap. Als Duitse werden zij door het Besluit Vijandelijk Vermogen van 1944 tot vijandelijk onderdaan verklaard. Na de capitulatie werd hun bezit onteigend, ongeacht hun verblijfplaats of gedrag tijdens de bezetting. Vijand geworden door hun huwelijk wachtte hen een jarenlange ontvijandingsprocedure. Eind jaren veertig werd de status van met Duitsers gehuwde vrouwen onderwerp van discussie in de Tweede Kamer. Was het geen ‘schrijnend onrecht’ wat deze in Nederland geboren en getogen vrouwen werd aangedaan?
Marieke Oprel

/ Twintigste eeuw /

Alles onder controle. Het grenzeloze reizen van Mary Pos

Tussen de jaren 1920 en 1970 reisde de Nederlandse schrijfster en journaliste Mary Pos (1904-1987) rond de wereld. Geïnspireerd door het protestantse zendingswerk van haar vader en oom voelde zij van jongs af aan een sterke drang om haar horizon te verbreden en als een ambassadeur een brug te slaan tussen naties en culturen. Op haar 23ste ging zij naar eigen zeggen op ontdekkingsreis in de sloppenwijken van Londen en op haar dertigste reisde zij naar Rome om Mussolini te interviewen. Pos leerde ten minste vijf talen, en voelde zich op veel plekken thuis. Hoewel zij bijzonder trots was op de (koloniale) Nederlandse cultuur, en dikwijls dat wat niet wit, protestants-christelijk en Europees was als minderwaardig presenteerde, lijkt zij in haar publicaties en lezingen toch ook het belang van nationale grenzen te bevragen.
Babs Boter

Marronvrouwen als grensgangers tussen Suriname en Frans-Guyana

Marrons zijn de nakomelingen van Afrikanen die, tot slaaf gemaakt, naar Suriname werden gebracht voor het verrichten van arbeid en daar wisten te ontsnappen van de plantages. Zij leefden van oudsher in het binnenland, het tropisch regenwoud ver van de hoofdstad Paramaribo. Mede door de Binnenlandse Oorlog (1986-1990) onderging hun transnationale levensstijl formeel en informeel een diepgaande verandering. Dit artikel behandelt de invloed van de Binnenlandse Oorlog op de burgerschapstitels van Marronvrouwen in het grensgebied tussen Frans-Guyana en Suriname.
Thomas Polimé

Mapuche Citizenship. Francisca Linconao’s struggle to imagine and define citizenship beyond the state

In Chile, citizens are Chileans. At least, that is what the mononational self-definition of the Chilean state assumes. Some, however, like Francisca Linconao, are first and foremost Mapuche. The case of the Mapuche people, native indigenous populations from the south of the country, illustrates how in Chile, like in many other parts of the world, national identity, state and territory do not always coincide. This essay examines how Chilean citizenship frames the Mapuche as constitutive outsiders of the Chilean and takes a closer look at the Mapuche struggle to defend and maintain a difference in terms of national identity and land attachment, while at the same time dealing with the fact that they are also members of the Chilean nation-state. By looking into two situations experienced by Francisca Linconao, a Mapuche machi who has been highly invested in the defense of the Mapuche territory and traditions, I discuss how citizenship is a contested experience and not merely a legal status in the south of Chile.
Daniela Vicherat-Mattar

/ Genderview /

Halleh Ghorashi, hoogleraar Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Halleh Ghorashi studeerde culturele antropologie aan de VU. In mei 2001 verdedigde zij haar proefschrift Ways to Survive, Battles to Win. Iranian Women Exiles in the Netherlands and the US aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze is de auteur van verschillende internationale boeken en artikelen over vluchtelingen en migratievraagstukken. Daarnaast draagt zij bij aan de publieke discussies over identiteit en diversiteitsvraagstukken in het algemeen en in organisaties. In 1988 is zij als vluchteling uit Iran naar Nederland gekomen en in 1994 verkreeg zij de Nederlandse nationaliteit
Lees haar genderview met Greetje Bijl en Susan Legêne.

/ Recensie /

Sheila Rowbotham, Rebel Crossings. New Women, Free Lovers, and Radicals in Britain and the United States
Lonneke Geerlings

/ VVG-nieuws /

Jaarverslag 2016 door Margit van der Steen.