 Download Historica 2014, nummer 2 |
20ste-eeuwse geschiedenis
"Ik ga een nieuw leven beginnen en het is van mij." Petronella van Heerden (1887-1975), de eerste vrouwelijke arts in Zuid-Afrika"
Petronella van Heerden is in 1916 de eerste vrouw in Zuid-Afrika die het beroep van arts uitoefent en in de jaren twintig wordt ze daar de eerste vrouwelijke gynaecoloog. Van jongs af aan is Van Heerden eigenzinnig: zo ook haar besluit om als meisje niet te trouwen, maar te gaan studeren, in het verre buitenland. Dit artikel geeft een beeld van deze kleurrijke vrouw, die zich haar hele leven voor vrouwen en vrouwenrechten inzette.
Frits B. Lammes
Medische geschiedenis
De verzorging van het vrouwelijk geslacht: een maatschappelijke kwestie? Gynaecologische chirurgie in Brussel aan het einde van de 19e eeuw
Genderonderzoek toonde al vaker aan dat het lichaam van vrouwen een belangrijke rol speelt in de ideeën die aan de basis van maatschappelijke ongelijkheden liggen. De reproductieve capaciteit van vrouwen lijkt een rode draad doorheen diverse religieuze, morele en politieke verantwoordingen van verschil. De geschiedenis van de medische concepties van en interventies op het vrouwenlichaam biedt dan ook een pertinente insteek om analyses te maken van de constructie en reproductie van vermeend vrouwelijk verschil en inferioriteit. Ze kan licht werpen op de manier waarop de reproductieve capaciteit van vrouwen, en vrouwelijkheid zelf, het onderwerp werden van de gynaecologie. Zo kan de natuurlijkheid en a-historiciteit van het vrouwelijk geslacht in vraag worden gesteld: talrijke momenten van machtsstrijd hebben immers bepaald hoe het geslacht van vrouwen werd beschreven, behandeld én beleefd.
Julie De Ganck
Literatuurgeschiedenis
Vele schrijfsters in een klein land: het belang van internationale samenwerking
De meest recente geschiedschrijving van de Nederlandse literatuur van de negentiende eeuw – Alles is taal geworden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1800-1900 (2009) – vermeldt enkele vrouwelijke auteurs, maar zo weinig dat je je afvraagt of Met en zonder lauwerkrans. Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1850 niet tevergeefs is verschenen. Gepubliceerd in het Nederlands in 1997 en later ook nog in een meer uitgebreide Engelse versie, presenteerde die bloemlezing – met inleiding – vele tientallen schrijfsters uit Nederland en Vlaanderen. Waren de meesten van hen niet de moeite waard om in ‘de’ literatuurgeschiedenis een plaats te krijgen? Dit roept belangrijke vragen op over hoe vrouwen- en algemene literatuurgeschiedschrijving zich tot elkaar verhouden.
Suzan van Dijk
Genderview: “De directeur van Atria is het schaap met vijf poten”
Atria-directeur Renée Römkes
Renée Römkens is sinds 2012 directeur van Atria, instituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis in Amsterdam, en heeft een indrukwekkende academische carrière achter de rug. Römkens is van oorsprong criminologe met een achtergrond in rechten en heeft daarnaast psychologie gestudeerd. Deze combinatie is essentieel in haar onderzoek naar gender en geweld in de privésfeer vanuit een rechtssociologische benadering. Naast haar academische werkzaamheden en nu haar werk als directeur, zet Römkens zich actief in als onderzoeker en expert op gebied van gender en geweld voor onder andere de VN en de EU. Zo heeft de EU haar begin dit jaar aangesteld als deskundige binnen het European Network of Experts on Gender Equality. Lees meer
Ruth van den Akker & Kirsten Zimmerman
VVG
De VVG in 2013
Margit van der Steen
Service
Boeken & meer
