Historica

Van moeder op dochter of moedermoord? Nieuwe perspectieven op de geschiedenis van vrouwenbewegingen in Nederland en België (1870-2020)

Een recent overzichtswerk over de geschiedenis van de vrouwenbeweging in Nederland wordt node gemist. Weliswaar verscheen in 2001 Caleidoscopische visies (Botman, Jouwe en Wekker) over de geschiedenis van de zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland en zagen diverse deelstudies over onder meer de strijd voor het vrouwenkiesrecht en abortus het licht, maar het meest complete overzicht is nog steeds het inmiddels verouderde standaardwerk Van moeder op dochter (Posthumus-van der Goot). Ook handboeken over de Nederlandse geschiedenis komen veelal niet verder dan beknopte aandacht voor de zogenaamde eerste dan wel tweede feministische golf. Voor België verscheen eind 2018 de Encyclopédie de l'Histoire des Femmes (Gubin, Jacques, Marissal) en is er het meer laagdrempelige Des femmes dans l'histoire de Belgique depuis 1830 (Van Rokeghem, Vercheval-Vervoort, Aubenas) uit 2006. Maar in het Nederlands ontbreken overzichtswerken, al bracht Monika Triest in 2018 enkele figuren op het voorplan in haar Wat zoudt ge zonder 't vrouwvolk zijn, een geschiedenis van het feminisme in België.  

Historica is hét wetenschappelijk en peer-reviewed Nederlandstalige tijdschrift voor iedereen die geïnteresseerd is in gendergeschiedenis. De redactie is per direct op zoek naar recensenten! Heb jij een vlotte pen en lijkt het je leuk om recensies van nieuwe publicaties op het gebied van vrouwen- en gendergeschiedenis te schrijven? Stuur ons dan vóór 26 januari 2020 een mailtje (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) met daarin je CV en kort iets over je expertise en interesses.


Voor het aankomende themanummer (oktober 2020) is Historica op zoek naar artikelen over LGBTQ-geschiedenis. Homostudies ontwikkelden zich schoorvoetend tot een volwaardig academisch onderzoeksveld in de jaren ’80. Academici waren oorspronkelijk verdeeld door de - soms hoog oplaaiende - debatten tussen essentialisten en sociaal-constructivisten over het al dan niet bestaan van een a-historische homoseksuele identiteit. Vanaf de 21ste eeuw moedigen queer studies historici echter aan om de dichotomie tussen ‘heteroseksualiteit’ en ‘homoseksualiteit’ op te heffen en oog te hebben voor co-existentie en continuïteit. Historica knoopt graag aan bij de recente ontwikkelingen in deze disciplines met een themanummer over LGBTQ-geschiedenis.

Voor het aankomende themanummer (oktober 2024) is Historica op zoek naar artikelen over karaktermoord en gender. Karaktermoord is een terugkerend thema in de hedendaagse politiek. Uit cijfers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat vooral vrouwelijke politici en bestuurders de afgelopen jaren aanzienlijk meer werden bestookt met haatberichten dan hun mannelijke collega's. Van Sylvana Simons tot Femke Halsema, telkens weer zetten (sociale) media de aanval in om bepaalde vrouwen, maar ook mannen, in een kwaad daglicht te plaatsen en hun geloofwaardigheid te ondermijnen om ze zo van het politieke toneel te doen verdwijnen. Een aanval is vaak gericht op het gebrek of teveel aan mannelijkheid of vrouwelijkheid van het slachtoffer. Daarbij worden insinuaties, halve waarheden gemengd met regelrechte leugens en stigmatiserende etiketten (heks, hoer) vaak niet geschuwd. Het doel van het themanummer is om dit gegeven in een historisch perspectief te plaatsen. Klopt het dat karaktermoord in de politiek toeneemt, en is het een Nederlands verschijnsel dat vergelijkbaar is met internationale tendensen? Bijvoorbeeld de seksistische vergelijkingen met een heks, die Sigrid Kaag kreeg te verduren, zijn ook uit de Amerikaanse politiek bekend.

In verschillende studies is karaktermoord in een breder perspectief geplaatst als historisch verschijnsel dat afzonderlijke gevallen met elkaar verbindt en in een conceptueel kader plaatst. Gender heeft hierbij ook aandacht gekregen, maar is nog niet apart gethematiseerd. Gendergeschiedenis is voor karaktermoord een nuttige invalshoek, omdat de gender-gerelateerde aanvallen altijd iets zeggen over welke normen voor vrouwelijke en mannelijke politieke figuren in dit opzicht gehanteerd worden. En dat verschilt per tijd en plaats.

/ Redacteur Historica, Edwina Hagen (Vrije Universiteit) /

Vrouwen, gekozen in Nederlandse gemeenteraden, ná de invoering van het algemeen kiesrecht


Margit van der Steen, 'De vrouwen van 1923. Vrouwen, gekozen in Nederlandse gemeenteraden, ná de invoering van het algemeen kiesrecht', in: Historica 1 (2020), p. 3-9. 


Honderd jaar algemeen kiesrecht in Nederland was een mijlpaal, maar wat gebeurde er daarna? Dit artikel van Margit van der Steen werpt, op basis van diepgaand bronnenonderzoek, licht op de effecten van het actief vrouwenkiesrecht op de samenstelling van de gemeenteraden. Voor het eerst krijgen we een beeld van de vrouwen die in 1923 zitting namen in de gemeenteraden in het hele land. Dat leidt tot een verrassende conclusie over de partij die het meest van het nieuwe stelsel profiteerde.


Lees hier het volledige artikel:

 

Subcategorieën

In deze rubriek brengt Historica een onderzoeker voor het voetlicht die vanuit haar of zijn discipline reflecteert op de (mogelijke) meerwaarde om te werken vanuit een genderperspectief. Op die manier willen Historica en de VVG actief het wetenschappelijke én publieke debat rond genderonderzoek stimuleren.


Op deze pagina vind je het digitale archief van Historica.

Alle oudere jaargangen van Historica staan als PDF op deze website (1995 tot en met 2022) en zijn zo beschikbaar voor iedereen met een interesse in vrouwen- en gendergeschiedenis. De meeste nummers kun je via ons bestelformulier ook als papieren versie bestellen.

Je kunt via het zoekvak rechtsboven op deze pagina de inhoudsopgaven van alle nummers doorzoeken. Of je kunt hieronder een specifiek nummer opzoeken en de PDF lezen.

De jaargangen 2023 en later zijn te vinden op de website van de UGP.

De bestanden zijn beschikbaar voor eigen gebruik en mogen niet gereproduceerd of elders beschikbaar worden gemaakt zonder toestemming van de redactie.