In het tweede Historica-nummer van 2018 lees je over:

• De motieven van Nederlandse verpleegsters aan het Oostfront tijdens WOII
• Verzetsstrijdster Jacoba van Tongeren tijdens de Tweede Wereldoorlog
• Bestsellers uit de jaren 1970 en 1980 over heroïneverslaafden
• De carrière van architecte Margaret Staal-Kropholler in het licht van de opdracht voor 'Huis 13'
• Gender en voogdij in het zestiende-eeuwse Antwerpen

En natuurlijk is er ook een genderview, met Dawn Skorczewski.

In dit nummer

/ Tweede Wereldoorlog /

De memoires en herinneringen van Jacoba van Tongeren (1903-1967) onder de loep

In juli 1945 bracht Jacoba van Tongeren, verzetsstrijdster en leidster van de Groep 2000, een bezoek aan Prins Bernhard op Paleis Het Loo. Tijdens die gelegenheid bood zij haar Beknopt Verslag van Werkzaamheden van de Groep 2000 aan. Op de vraag van Prins Bernhard hoe zij als vrouw deze verzetsgroep had kunnen leiden, omdat zijn ervaring was ‘’dat de oud-illegalen of lui zijn of een gemis aan discipline hebben’’, gaf Jacoba van Tongeren eerst een toelichting op de kerkelijke achtergrond van haar groep om vervolgens te antwoordden: ‘’Immers onze groep is als het ware een groot gezin en hierdoor was voor mij een zeker moreel overwicht op misschien anders zware jongens mogelijk.’’ Een en ander ontlokte Prins Bernhard vervolgens de opmerking: ‘’In u zijn tien generaals verloren gegaan’’.
Antia Wiersma

‘Foute vrouwen’. De motieven van de verpleegsters van de Nederlandse Ambulance voor het oostfront

Twintig Nederlandse verpleegsters verzamelden zich op zaterdag 30 mei 1942 op het Haagse station Staatsspoor. De eindbestemming van hun treinreis was Kiev in het toenmalige Rijkscommissariaat Oekraïne, waar zij met de zogeheten Nederlandse Ambulance Duitse en Nederlandse soldaten zouden verplegen die aan het oostfront vochten. In de daaropvolgende jaren reisden nog ruim tien zusters hen na. Toen deze vrouwen na de Duitse capitulatie terugkeerden naar Nederland, had hun eerdere uitgelaten stemming plaatsgemaakt voor verbittering en verdriet. In het kader van de bijzondere rechtspleging werden zij allemaal gerechtelijk gestraft voor hun keuze om mee te gaan met de aan de bezetter verbonden Ambulance. Wat had deze verpleegsters – bewust of onbewust – bewogen om zich bij deze organisatie aan te sluiten?
Sietske van der Veen

 

/ Genderview /

Dawn Skorczewski: “The world stage gets played out in the individual family.”

Lonneke Geerlings en Greetje Bijl interviewden Dawn M. Skorczewski, professor of English bij Brandeis University (Boston) en momenteel CLUE+ fellow aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Vanuit een interdisciplinair perspectief, past ze benaderingen uit de psychoanalyse toe op literatuur en geschiedenis. Gender staat centraal in haar onderzoek naar transgenerationeel trauma en de Holocaust.

Lees de volledige genderview hier.

 

/ Twintigste eeuw /

Bestsellers van de heroïne-epidemie. Hoe Christiane F., Floortje Bloem en De moeder van David S. Nederland lieten zien wat heroïneverslaafde meisjes en jongens waren

Bestsellers waren het tijdens de heroïne-epidemie die Nederland in de jaren zeventig en tachtig trof: Christiane F. – verslag van een junkie, De moeder van David S. en Het verrotte leven van Floortje Bloem. Deze drie lifestories en de films die ervan gemaakt werden, hadden grote invloed op de beeldvorming rond heroïneverslaafden bij het grote publiek en zo op het maatschappelijk drugsdebat. Maar ze geven ook een interessant inkijkje in de genderopvattingen van die periode, die samenviel met de Tweede Feministische Golf. Wat zeggen deze drie bestsellers vanuit genderperspectief over het toenmalige beeld van de heroïneverslaafden?
Irene Geerts

 

De betekenis van de opdracht Huis 1913 voor het latere werk van Margaret Staal-Kropholler

Margaret Staal-Kropholler was de eerste vrouw werkzaam in het architectenberoep in Nederland. Tussen 1907 en 1966 heeft zij in verschillende ontwerpen geprobeerd om de stem van de Nederlandse (huis)vrouw te laten weerklinken. Kropholler oefende dit beroep uit in een periode waarin het voor vrouwen ondenkbaar was om werkzaam te zijn in een mannenberoep. Tijdens de tentoonstelling ‘De vrouw 1813-1913’ was Kropholler verantwoordelijk voor de uitvoering van het Huis 1913. Het huis was haar eerste opdracht waarin Kropholler geprobeerd heeft de wensen van de huisvrouw te vertalen in een functionele plattegrond. In dit artikel zal besproken worden wat deze opdracht heeft betekend voor de loopbaan van Margaret Staal-Kropholler.
Liza van Kuik

 

/ Zestiende eeuw /

Wezen, weduwes en weduwnaars. De voogdij in het zestiende-eeuwse Antwerpen

In het zestiende-eeuwse Antwerpen kreeg Marie ’s Hertoghen samen met haar man Joos Raets twee dochters: Anna en Beatrix. Het huwelijk was geen lang leven beschoren, want haar echtgenoot overleed. De weduwe ging een tweede huwelijk aan, deze keer met Joris Spannenberch. Samen kregen ze vier kinderen; twee jongens en twee meisjes. Ook dit geluk was van korte duur. Marie verweduwde opnieuw -al liet ze zich niet ontmoedigen. Driemaal is scheepsrecht, en ze hertrouwde uiteindelijk met Diedrich Liefvelt. Het verhaal van Marie ’s Hertoghen roept een aantal juridische vragen op. Wat betekende het overlijden van haar echtgenoot voor haar en de zorg over haar kinderen? Brachten haar opeenvolgende huwelijken drastische gevolgen met zich mee?
Kaat Cappelle

 

/ VVG /

Jaarverslag VVG 2017
Margrit van der Steen

 

/ Recensie /

Biografie van Trien de Haan, een revolutionair-socialistische feministe uit West-Friesland
Lonneke Geerlings

Reflecties op een queer kunstgeschiedenis: Queer British Art, 1861-1967
Thijs Dekeukeleire